“ Sạt lở đất ở miền Tây ngày càng nghiêm trọng ”

Bà Đỗ Thị Thanh Huyền (Liên đoàn Khoa học và Công nghệ Việt Nam), Giám đốc kiêm người sáng lập Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Gaia cho biết, tình trạng sạt lở ở phía Tây ngày càng nghiêm trọng và đang có các giải pháp để giải quyết.

– Xin ông cho biết mức độ nghiêm trọng của tình trạng sạt lở đất ở miền Tây hiện nay?

– Sau đợt hạn mặn lịch sử đầu năm đã gây thiệt hại và ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều người, tác động tiêu cực đến hệ sinh thái, người dân miền Tây đang phải đối mặt với tình trạng sạt lở bờ sông và biển nhiều hơn những năm trước . -Các tỉnh Bà Mau, An Giang, Cần Thơ, Thiên Giang và Bến Tre ghi nhận hàng chục vụ sạt lở đất từ ​​đầu năm. Không chỉ trong mùa mưa, mùa khô diễn biến sạt lở ngày càng nhiều bất thường. Hiện tại, có hơn 500 điểm sạt lở ven sông và đại dương ở ĐBSCL, với tổng chiều dài hơn 800 km. Hàng năm, sạt lở đất làm mất khoảng 300 ha đất, rừng ngập mặn ven biển và hơn 19.000 gia đình ven sông phải rời khỏi vùng nguy hiểm. Mỗi năm, tình trạng xâm nhập mặn ngày càng nghiêm trọng và tình trạng sạt lở ngày càng nghiêm trọng.

Sạt lở làm mất toàn bộ đất ở chân các nhà dân ở cửa sông Vàm Xo, thị trấn Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển. Ảnh: Trung Dũng

– Vì sao hạn hán càng nặng, sạt lở sông Hai càng phức tạp?

– Năm 2020 là một mùa muối lịch sử, và chúng tôi hy vọng rằng năm sau sẽ không nặng như vậy. Tuy nhiên, rõ ràng xu hướng mặn xâm thực, sạt lở ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến đời sống của nhiều người hơn. -Đất ở Đồng bằng sông Cửu Long là đất phù sa hàng năm nên chúng rất giàu thành phần hữu cơ và có nhiều lỗ rỗng hoặc lỗ rỗng. Thông thường, các lỗ chân lông này chứa đầy nước ngọt. Khi xảy ra hạn muối – kiềm, các lỗ rỗng này sẽ cạn nước, rỗng và dễ xẹp xuống. Ngoài ra, các tác động như khai thác quặng cát quá mức, khai thác quá mức nước ngầm, tàu thuyền trên sông… đều tạo ra lực tác động mạnh hơn vào bờ biển làm sạt lở. Mặn và sạt lở đất do áp lực về dân số, kinh tế và khí hậu.

– Bạn có thể chia sẻ thêm thông tin về áp lực dân số. Biến đổi kinh tế và khí hậu dẫn đến xâm thực mặn và sạt lở đất?

– Trước hết, trong chu kỳ khí hậu trái đất, năm 2019 là khí hậu El Niño, một năm khô hạn và ít mưa. Hồi tháng 10/2019, khi tổ chức sự kiện ở Vườn quốc gia Trằm, chúng tôi thấy mùa lũ là đỉnh thấp thứ hai trong lịch sử, tôi dự đoán năm sau hạn mặn sẽ rất nghiêm trọng. Thứ hai, ở thượng nguồn sông Mekong, Trung Quốc, Thái Lan, Lào và Campuchia đã xây dựng hàng chục con đập để giữ nước. Khi lượng mưa giảm, chúng giữ lại nhiều nước hơn và do đó lượng nước ngọt thải ra hạ lưu ít hơn. Khi nước ngọt giảm, nước mặn chiếm ưu thế, tràn vào sâu trong đất liền, sâu hơn 100 km vào đất liền. Sắp tới, việc các nước xây thêm đập sẽ khiến Đồng bằng sông Cửu Long dễ bị tổn thương hơn.

Thứ ba, ở Đồng bằng sông Cửu Long có nhiều đê, những con đê này có nhiều công dụng, một số con đê có thể ngăn mặn. Nước, nhưng nhiều con đê được sử dụng để trồng trọt và bảo vệ nhà cửa, bởi vì nông dân không muốn ngập hết ruộng trong mùa lũ và không thể trồng lúa hoặc hoa màu. Họ đắp đê ngăn lũ. Điều này có một bất lợi là do mùa lũ ở ĐBSCL rất dài, nước nổi mang phù sa, tôm cá vào nội đồng làm cho đất đai ngày càng màu mỡ, tăng sản lượng tôm cá trong vùng. Do các đập này bị tắc nên lượng nước thực tế hút và bão hòa trong đất bên trong nội đồng không nhiều nên khi mùa khô đến, nước mặn tràn vào đất đã hút nước mặn nên nhiễm mặn càng nghiêm trọng. Hơn nữa … Thứ tư là do biến đổi khí hậu. Các nhà nghiên cứu ngày nay đã đo được rằng mực nước biển tăng khoảng 2-3 mm mỗi năm. Nếu khí nhà kính được giảm bớt và tình trạng ấm lên toàn cầu được kiểm soát, vào năm 2100, mực nước biển có thể tăng thêm 30 đến 60 cm. Nếu lượng khí thải vẫn cao, mực nước biển sẽ tăng từ 60 đến 110 cm. Việt Nam là một trong bảy quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu.

Đồng thời, diện tích và chất lượng rừng trú ẩn, rừng đặc dụng và rừng ngập mặn ven biển ngày càng giảm. Khi có rừng ngập mặn phòng hộ, bộ rễ và đất của nó sẽ tạo thành quần thể vững chắc, như một tấm chắn hay áo giáp bảo vệ, hạn chế nước mặn xâm nhập vào ruộng, từ đó giúp đất se lại, không bị ăn mòn. .

– Tại sao diện tích và chất lượng rừng trú ẩn phía Tây ngày càng giảm?

– Ở Việt Nam, 59 tỉnh có rừng trú ẩn, nhưng đây là lịch sử của chất lượng rừng trú ẩn. Đây là điều chúng ta cần thảo luận. nói chuyệnĐặc biệt ở các tỉnh miền Tây, rừng phòng hộ không chỉ nằm trong diện tích mà còn bị suy giảm chất lượng trong quá trình phát triển, chuyển sang nuôi tôm, ăn trái và các mục đích sử dụng khác. Do sự gia tăng dân số, biển được chuyển đổi thành khách sạn, khu du lịch, nghỉ dưỡng ven biển, làm đường, khu dân cư. Chặt cây, săn bắt thú rừng cũng ảnh hưởng đến chất lượng rừng. Ngoài ra, do thiên tai nên hầu như năm nào người dân đốt rừng cũng bị cháy rừng. Biến đổi khí hậu khiến thời tiết khô nóng dễ gây ra hỏa hoạn.

– Giải pháp nào để chống xâm thực và sạt lở mặn miền Tây?

– Để đối phó với tình trạng xâm thực, xâm thực mặn vào nội địa hay xói lở bờ biển cần có nhiều giải pháp. Người dân ở các cấp làm những việc khác nhau, cơ quan quản lý nhà nước cần làm một số việc, và người dân có thể cùng làm một số việc. Có giải pháp trước mắt và giải pháp lâu dài.

Trồng rừng là phải, ai cũng làm được. Các cơ quan quản lý quốc gia có thể đưa ra các quyết định trên quy mô lớn về mức độ che phủ rừng của mỗi tỉnh cần tăng lên để cân bằng giữa rừng sản xuất với rừng phòng hộ và rừng đặc dụng. Doanh nghiệp và cá nhân có thể đoàn kết, cùng nhau trồng rừng. Trồng cây là công việc lâu dài và cần trồng cây nhiều hơn. Không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới, các nhà khoa học đều công nhận trồng cây xanh là giải pháp cải thiện khí hậu, cải thiện chất lượng không khí rất hiệu quả, từ đó cải thiện cuộc sống của chúng ta. .

Cô Đỗ Thị Thanh Huyền đã tham gia hoạt động trồng cây.

Năm 2017, tôi tham gia Hội nghị Quốc tế về Bảo tồn Đa dạng Sinh học tại Colombia. Hơn 3.500 nhà khoa học đã tham dự hội nghị. Mọi người trong cuộc họp đều nhất trí rằng trồng rừng là giải pháp chúng ta phải làm, và phải thực hiện càng sớm càng tốt. Thời điểm tốt nhất để trồng cây đã có từ lâu, nhưng cũng chưa muộn. Đây là một giải pháp hữu hiệu cho chúng tôi.

Trong thời gian qua, nhiều cơ sở, đơn vị đã tổ chức nhiều hoạt động trồng cây, phủ xanh đất và rừng. Đây là một dấu hiệu tốt. Mới đây, chiến dịch “Bẩn vì màn hình xanh Việt Nam” đã được phát động tại nhiều khu vực trong đó có khu vực miền Tây. Kế hoạch này không chỉ góp phần vào việc phủ xanh đất nước Việt Nam mà còn nhằm mang lại những thay đổi tích cực trong nhận thức của người dân, giúp mọi người hiểu được tác động của cây xanh đối với đất đai và tầm quan trọng của việc trồng rừng. Điều này giúp tạo ra sự thay đổi trong suy nghĩ và làm cho cả thế hệ biết tôn trọng và thể hiện tình bạn với thiên nhiên. Tôi mong muốn có nhiều kế hoạch trồng rừng của toàn xã hội để bảo vệ môi trường sống của chúng ta. -OMO và hoạt động trồng cây thường niên của Lifebuoy TP.HCM năm 2019. Vào ngày 16 tháng 8, Ủy ban Trung ương của OMO và nhóm nghiên cứu đã trồng 10.000 cây Phi lao trên tường chắn sóng Tân Thành ở huyện Gò Công Đông, tỉnh Thiên Giang, để bảo vệ tường chắn sóng và ngăn mặn xâm thực. Các hoạt động trong khuôn khổ kế hoạch “Bán hàng qua màn hình xanh Việt Nam” hy vọng sẽ mang lại nhiều thay đổi cho môi trường nơi đây. Nếu không thể trực tiếp trồng cây, mọi người có thể mang giá đỗ xanh về trồng bằng cách truy cập vào trang web của chương trình.